Oefening baart kunst
OEFENING BAART KUNST
Ik vraag me af of oefening kunst baart, maar ik ben er wel van overtuigd, dat oefening vaardigheden ontwikkelt en tot hoge prestaties kan leiden. In de sport is dat zo, in de wereld van de wetenschap en de muziek geldt hetzelfde: trainen, oefenen, herhalen en met inzet „er voor gaan‟ zal uiteindelijk zijn vruchten afwerpen. Geldt dat ook voor geloven? De apostel Paulus ziet wel enkele overeenkomsten als hij de gemeente in Korinthe voorhoudt: “Ren als de atleet die wint! Iedereen die aan een wedstrijd deelneemt beheerst zich in alles; atleten doen het voor een vergankelijke erekrans, wij echter voor een onvergankelijke. [...] Daarom vecht ik niet als een vuistvechter die in de lucht slaat. Ik hard mezelf en oefen me in zelfbeheersing” (1 Kor. 9: 24-27). Tijdens mijn studieverlof heb ik mij verdiept in de manieren, waarop mensen in verschillende tijden vorm hebben gegeven aan hun omgang met God. Niet zozeer stilgestaan bij wat zij geloofden, maar hoe zij geloofden. Hoe trainden zij hun geloof? Op welke wijze trachtte men te groeien in het geloof en welke wegen werden gewezen en waren die begaanbaar?
De vorige keer heb ik u laten weten (en zien), dat ik verschillende kloostergemeenschappen heb bezocht. Vanaf de vroege christenheid was dat een van de meest in het oog springende vormen van „gods-dienst‟: zo wilde men zich volledig toewijden aan de dienst van God. Geen verplichtingen meer in de „wereld‟, geheel vrij en toegewijd zijn aan God, in gebed en meditatie, in onthechting en zelfverloochening, in dienst aan God en de ander.
Binnen het protestantisme is deze vorm van vroomheidsbeleving nooit echt van de grond gekomen. Men heeft zich vooral verkeken op de misstanden en de hypocrisie, die er (natuurlijk) ook waren, maar toch was er bij sommigen in de 17e en 18e eeuw ook wel positieve waardering voor het afgezonderde leven. Maar over het algemeen probeerden de oude „gereformeerden‟ de levensheiliging een plaats te geven in het gewone leven: daar waar je woont, werkt, liefhebt en sterft.
„Exercitia‟ of „oefeningen‟ zijn onmisbaar om „in shape‟ te blijven of te komen. Iedere tijd zoekt naar vormen, die bij haar passen. Dat doen wij ook. Ik vind het zelf altijd de moeite waard om daarbij het verleden niet te negeren. Laten we eens achteromkijken, niet om het oude te herstellen, maar om te zien, hoe men vroeger omging met deze vragen.
Zelfs een oude weggegooide schoen kan nog wel eens passen...wel even oppoetsen natuurlijk!
Het zoeken van de stilte, het aandachtig beleven van de natuur, het bijwonen van de kerkdienst, het zingen van een lied, het gebed op vaste tijden (of tijdens een wandeling), de belangeloze aandacht voor de ander, het zijn allemaal uitingen van geloof, die tevens bijdragen tot verdieping van geloof.
Wilt u weten, wat en wie ik op mijn zoektocht allemaal ben tegengekomen, dan verwijs ik naar mijn studieverslag “Proeven van oude en nieuwe spiritualiteit” op mijn website.
C. Huisman
