Avondmaalscatechese
AVONDMAALSCATECHESE VOOR OUDERS EN HUN JONGE KINDEREN
Welkom (Erik en Judy) en kort gebed Doel van bijeenkomst: A.s. zondag vieren wij weer het Avondmaal (of: de Maaltijd van de Heer) en voor sommige kinderen is het misschien de eerste keer (vragen?), terwijl anderen het al vaker hebben meegemaakt. Maar voor iedereen is het altijd goed om even stil te staan, wat er nu eigenlijk gebeurt, wat de betekenis van het Avondmaal is en hoe wij dat in onze gemeente vieren. Jullie mogen straks ook vragen stellen aan Erik en/of aan mij en Judy zal straks ook iets vertellen over wat de diakenen allemaal doen. Want de diaken speelt een belangrijke rol bij de viering van het Avondmaal. Misschien moet ik daar eerst iets over vertellen. Heel vroeger, toen de kerk nog jong was, ca. 2000 jaar geleden, kwamen de mensen die in Jezus geloofden bij elkaar thuis samen. Dan hielden ze een soort kerkdienst thuis en na afloop hielden zij ook een maaltijd met elkaar. En iedereen nam dan wat mee van huis: brood, groenten, fruit, taart, frisdrank...van alles en nog wat. Sommige mensen konden veel meenemen, anderen minder. Maar als ze gingen eten dan moest iedereen kunnen nemen wat hij of zij wilde of nodig had. Voor de armere mensen was het een fijne meevaller, want bij zo’n maaltijd konden ze allerlei dingen eten en drinken, die ze thuis niet hadden. En dat was ook het idee dat er achter deze maaltijd zat: het was een liefdemaaltijd; er was plaats voor iedereen en of je nu zelf veel of weinig meenam: er moest voor iedereen voldoende zijn. Zoals Jezus ook zelf in zijn leven brood uitdeelde, genoeg voor iedereen, ja er was zelfs vaak nog over. Nou, nu snap je misschien wel waarom nu de diaken in beeld komt. Een diaken is iemand, die zorgt voor de mensen, die het minder hebben. Arme mensen in de stad of in andere landen, mensen die honger hebben of geen dak boven hun hoofd.
Je moet er maar eens op letten in de kerk. De diakenen moeten twee dingen doen, als het Avondmaal gevierd wordt: 1. ze gaan altijd eerst met de collectezak rond; geld ophalen voor de arme mensen in de wereld; 2. de Tafel klaar maken: alles er op zetten, schalen en bekers, brood en wijn. Ze letten er op dat iedereen genoeg heeft en iedereen kan meedoen.
Dus dat is het eerste, dat we de maaltijd vieren met elkaar – niemand wordt buitengesloten – het is een tafel van samen, een tafel van vriendschap en verbondenheid met elkaar. God zorgt voor alle mensen, dat is het eerste idee erachter.
Maar nu ga ik nog een stapje verder en dan weet je, dat wij natuurlijk niet echt een maaltijd met elkaar hebben. Er staan niet heel veel verschillende gerechten op Tafel, we gaan ook niet echt aan tafel zitten en iedereen krijgt ook maar een heel klein beetje te eten en te drinken.
Want wat krijgt iedereen? Een kleins stukje brood en een klein slokje wijn of druivensap. Waarom is dat? Dat is zo, omdat brood en wijn eigenlijk twee symbolen zijn, die verwijzen naar de dood en de opstanding van Jezus Christus. Een symbool is iets wat naar iets anders verwijst. Het is het niet zelf, maar verwijst er naar.
Ik heb hier bijv. mijn trouwring. Als je er naar kijkt is dat niets bijzonders, gewoon een gouden ring. Maar die ring betekent iets! Het is het symbool van ons huwelijk, dat wij samen ons leven delen en elkaar zullen liefhebben. Die ring vertelt dat verhaal.
Zo vertellen de symbolen van brood en wijn ook een verhaal. Het verhaal van Jezus, dat hij zijn leven gaf en dat hij tot het uiterste ons liefgehad heeft en nog liefheeft. Het brood verwijst naar zijn lichaam en de wijn naar zijn bloed. Lichaam en bloed, dat ben je helemaal. Zo besta je!
Jezus vierde de maaltijd samen met zijn leerlingen, vlak voordat hij gevangen genomen werd en uiteindelijk gekruisigd werd. Dat was een heel verschrikkelijk drama. Maar terwijl Jezus wist dat dat ging gebeuren, nam hij een brood en pakte hij de beker en zei: dit is mijn lichaam en dit is mijn bloed. En zo verwees hij naar zichzelf en naar zijn einde...dat het einde niet was.
Door het brood en de wijn uit te delen gaf hij zo zichzelf aan zijn leerlingen. Hij gaf zijn leven en zijn liefde aan ons. Natuurlijk is het gewoon brood en gewoon druivensap of wijn. Maar het verwijst naar Jezus, die zijn leven gaf voor ons en aan ons.
En nu zouden we kunnen denken: he, het is eigenlijk maar een droevig gebeuren en ook de maaltijd lijkt wel een dodenmaaltijd. Maar dat is toch niet zo...want alles moeten we eigenlijk zien vanuit het feest van Pasen. Wat is het Paasfeest vooral? Het feest van de opstanding, de opwekking uit de dood. Als we het over Jezus hebben, hebben we het over de Levende, niet de dode. Wij vieren dan ook de Maaltijd van de levende, de opgewekte Jezus.
En zo wordt ook ons het nieuwe leven geschonken, in verbondenheid met Hem. Door te eten en te drinken zijn lichaam, zijn liefde, zijn leven...krijgen wij er ook zelf deel aan. Zo nemen wij zijn leven in ons op! Heel vroeger werd het brood en de wijn wel de medicijnen voor de onsterfelijkheid genoemd.
Het Avondmaal is daarom ook altijd een vrolijke maaltijd. Een maaltijd waarbij je elkaar aankijkt en denkt: wij hebben het ware leven ontvangen! Met eerbied en vrolijkheid...die twee kanten zitten er aan en zo willen wij het ook vieren.
Nu kan de Maaltijd op verschillende manieren gevierd worden. In verschillende kerken wordt het anders gevierd, maar wel altijd met brood en wijn. In sommige kerken mogen alleen grote mensen meedoen en zit men aan lange tafels. In andere kerken mogen alleen mensen meedoen die lid zijn van die kerk. Op
sommige plaatsen vieren ze het iedere week en in andere kerken weer 4 of 6 keer per jaar. Wij doen het ongeveer 6 of 7 x per jaar en steeds een beetje op dezelfde manier. In de Grote kerk met wat meer muziek en zang, in de Oude kerk wat meer ingetogen en stiller. In Dingstede is het misschien weer iets anders, maar wezenlijk maakt het geen verschil.
Wat er eigenlijk aan vooraf gaat is het Tafelgebed. We gaan samen bidden en zingen, voordat wij de Maaltijd gebruiken (thuis toch ook?). Zo’n Tafelgebed heeft een bepaalde opbouw en daarin wordt ook gezongen. Dat zijn vaste teksten en die zal ik jullie even laten zien. Dat zijn al heel oude teksten, die ook in vele andere kerken gezongen worden: Sanctus, Benedictus en Agnus Dei.
In die drie liederen moet je a.h.w. een beweging zien van boven naar beneden. Dat God zelf in de persoon van Jezus naar ons afdaalt...want Hij is allereerst in de hemel, waar de engelen hem altijd de lof toezingen (3 maal Heilig n.a.v. het roepingsvisioen van Jesaja) en dan is Jezus a.h.w. in aantocht: Gezegend Hij die komt! (gaat over de intocht in Jeruzalem op Palmzondag) en dan Agnus Dei, dat is het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegdraagt. En dat verwijst naar zijn zelfovergave, zijn dood aan het kruis, waar Hij onze zonde op zich neemt en wegdraagt.
Uitdelen van de teksten.
