Ein Feste Burg
EIN FESTE BURG
Lutherstadt Wittenberg aan de Elbe is een prachtige stad, althans het oude gedeelte ervan, rond de markt en de Schlosskirche en de Stadtkirche. Toen wij er aankwamen begon juist op die dag het jaarlijkse herdenkingsfeest van het huwelijk van Maarten Luther met Katharina van Bora. Trouwens, het hele jaar door zijn er allerlei activiteiten en festiviteiten in de stad, die op een of andere manier verband houden met Luther: lezingen en concerten, toneelvoorstellingen en erotische nachten, kerkdiensten en openbare colleges en debatten. Kortom, van alles wat en voor elk wat wils. Men hoeft er zich niet te vervelen! Natuurlijk doet men ook goede zaken en is er bier en worst in overvloed verkrijgbaar. Luther begaf zich zelf ook altijd graag op de markt, vooral om te horen hoe de mensen met elkaar spraken – dat kon hij goed gebruiken om zijn Bijbelvertaling te maken. Nu ligt Luther zelf op de markt: boeken over hem, baseballpetjes met zijn handtekening er op, sokken met de tekst “Hier stehe ich, ich kann nicht anders”, ook in klein formaat verkrijgbaar als doopsokjes, bekers met het opschrift “Al zou morgen de wereld vergaan dan zou ik vandaag nog een appelboom planten”. Zelf heb ik in de Slotkerk nog een klein boekje gekocht met als titel “Tischreden”, waarin verteld wordt, dat Luther graag aan tafel gesprekken voerde. Deze gesprekken over allerlei onderwerpen zijn door iemand opgetekend en verzameld, waarvan enkele fragmenten in dat boekje zijn opgenomen. “Mijn” tafelgesprekken in “Trias” wil ik ook graag in die traditie zien... De sokken moet ik overigens (via internet) nog bestellen
Maar dat Luther vooral bekend en beroemd is geworden door zijn prachtige lied “Ein feste Burg”, dat kan niemand ontgaan, die Wittenberg bezoekt. Want, als je bij de Slotkerk staat, waar hij in 1517 zijn 95 stellingen tegen de deur spijkerde – wat als begin van de Reformatie wordt aangemerkt – en je kijkt omhoog naar de toren van de kerk, dan kun je zien, dat men daar de tekst van de eerste regel van dit lied heeft aangebracht.
In dat lied bezingt Luther zijn onwankelbaar vertrouwen in God, of liever: zijn vaak wankelend geloof in de onwankelbare trouw van God. Niet mijn geloof is als een vaste burcht, maar God zelf! Op Hem kun je rekenen, Hij is een toevlucht voor de zijnen, ja, voor een ieder die zijn of haar toevlucht tot Hem neemt. Luther componeerde zijn lied naar aanleiding van Psalm 46. In de nieuwe berijming, die in het Liedboek is opgenomen, kunnen we verwijzingen aantreffen, ontleend aan Luther’s lied, zoals bijv. in vers 1:
God is een toevlucht t’allen tijde, Die ons uit nacht en dood bevrijdde. Al zou de aarde ondergaan, Wij zien het zonder vrezen aan.
En dan eindigt vers 3 zo:
Hij is met ons, Hij wendt ons lot. Een vaste burcht is onze God.
Ds. Cees Huisman
