Preek gehouden op de 6e zondag van Pasen (10 mei) in de Oude Kerk: “gezinsdienst” m.m.v. “By His Grace” uit Urk. Thema: Moederdag – Maria in vijfvoud aan de hand van vijf ramen over Maria, zoals aanwezig in het klooster in ’s-Gravenhage, waar een aantal jongeren ‘op zoek naar God’ waren geweest.
Moederdag: Maria in vijfvoud
Moederdag. Weliswaar geen kerkelijk feest, maar vandaag kunnen we moederdag verbinden met het bezoek van een groep jongeren aan een klooster in Den Haag, waar Maria een bijzondere plaats inneemt. En Maria is de moeder bij uitstek, uit haar is de Christus geboren en zij wordt daarom zelfs ook wel ‘moeder Gods’ genoemd.
Alle aanleiding dus om vanmorgen met elkaar stil te staan bij een paar aspecten van haar moederschap. En ik doe dat aan de hand van vijf dia’s of ramen, die in dat klooster aanwezig zijn.
Eerst moet misschien worden opgemerkt, dat moeder-worden en moeder-zijn niet vanzelfsprekend is. Het is een geschenk, dat je in de schoot valt. Ik was onlangs bij een mevrouw op bezoek, die weduwe was geworden en nooit moeder was geworden. O, verzuchtte ze, wat zou het fijn zijn, als ik nu een dochter zou hebben. En op TV zag ik onlangs een vrouw, die ook kinderloos was gebleven, en zij ging op vakanties altijd kerken in en stond dan in het bijzonder stil bij Maria-beelden: een moeder met haar kind werd voor haar een iconisch beeld, het vertelde iets over haar diepste verlangen en gemis.
Maar we kunnen op moederdag onze blikrichting ook nog enigszins bijdraaien en niet alleen denken aan hen, die al of niet moeder zijn geworden, maar beseffen, dat we in ieder geval allemaal een moeder hebben of hebben gehad.
De 1e dia zet ons stil bij het moederschap, zoals het begint. Ieder mens heeft een moeder en God is ons aller Vader. Vooral bij deze aankondiging wordt de aardse vader even op een zijlijn geplaatst. Niet hij brengt de nieuwe mens voort, maar God!
De 2e dia “wij zijn familie van elkaar” gaat over verwantschap en verbondenheid. Het meest met elkaar verbonden zijn een moeder en haar kind, maar deze twee-eenheid maakt deel uit van een groter geheel: de naaste verwanten, de eigen buurt, de eigen taalgemeenschap, maar uiteindelijk ook de gehele mensheid. We horen allemaal bij elkaar en daarom omarmen Elizabeth en Maria elkaar hier en in hun buik voelden zij een klein vreugdesprongetje. En Maria is helemaal “blij, blij, blij, mijn hartje is zo blij” en gaat er van zingen en componeert een lied:
“Warmte in de kou” – dat is natuurlijk een verwijzing naar de koude winternacht, wanneer wij de geboorte van het Christuskind vieren. Maar wij leven nu in de meimaand en de meimaand is de Mariamaand. Waar het om gaat is, dat na 9 maanden het Kind ter wereld komt en zijn aanwezigheid betekent een gloed van warmte en helderheid voor alle mensen. Herders en wijzen, engelen en Jozef en ook de schapen, de lammetjes staan er bij en Maria in het hemelsblauw: ze geniet ervan, het is haar Kind.
Maar Maria moet ook leren, dat haar Kind niet ‘haar’ Kind is. Dat begint ze te ontdekken, wanneer een oude man het kind in zijn armen neemt en vertelt, dat dit kind zijn eigen weg moet gaan. Op de 4e dia zien we hem staan met het Kind in zijn armen: dit Kind zal het licht van de wereld zijn, hij zal velen oprichten en verlichten, maar hij zal voor anderen een struikelblok zijn. Hij zal een weg van verworpen worden gaan en zo zal hij als het Lam Gods de zonde van de wereld wegdragen, op een wonderlijke, onnavolgbare wijze. Kijk maar, de afbeeldingen hebben twee verdiepingen: daarboven zie je steeds wat de eigenlijke betekenis is: Hij is het Lam Gods, zie je wel?
En dan op de 5e dia krijgt Maria haar Kind weer terug, maar nu anders. Het is wel hetzelfde Kind, maar toch is alles anders, precies zoals bij de Doop van een kind gebeurt. Ja, hoe moeilijk het ook is, zij zal haar Kind moeten loslaten. Hij moet zijn eigen weg gaan, zijn eigen roeping vervullen – en dat zal Maria door de ziel gaan als een zwaard. En op de bovenverdieping zien we dat dat zwaard, dat haar hart raakt de vorm van een kruis heeft. Daar zal het op uitlopen en begrijpelijkerwijs zal dat Maria veel pijn en verdriet doen. Veel moeders zullen zich hierin herkennen, wanneer zij zien, dat hun kinderen hun eigen wegen gaan. Moeder-zijn betekent: een geschenk ontvangen, het Kind aan God overdragen en loslaten en het zijn of haar eigen weg laten gaan. Zo deed Maria en het kostte haar moeite, maar in de diepte vond zij de waarheid en in het gemis vond zij de vervulling en in het verlies vond zij de winst. Zo was het voor haar en zo is het voor ons allen.
