Pierre Chevallier over inenting in 1785

De meningen over vaccineren zijn altijd al verdeeld geweest. Vanaf het eerste begin al. De eerste bezwaren tegen inenten waren vooral religieus van aard, maar ook medisch-ethische bedenkingen werden naar voren gebracht.

Vanaf het begin van de 18^e eeuw is het experiment van de vaccinatie beproefd en dat was beslist baanbrekend, maar niet ongevaarlijk en daarom ook niet onbetwist.

Vandaag stond een artikel in Trouw over hoe men in reformatorische kringen omgaat met het advies van overheidswege om zich te laten vaccineren tegen Covid-19. De religieuze argumenten tegen inenten zijn sinds de 18^e eeuw eigenlijk niet veel veranderd, zo viel mij op.

Pierre Chevallier (1760-1825), Waals predikant in Naarden, laat zijn eerste dochtertje Margot wél inenten tegen de pokken.

De eerste vorm van inenting tegen de pokken was de inenting met variola ofwel de ‘variolatie’, een methode, die aan het begin van de 18^e eeuw door Mary Wortley Montagu geïmporteerd was uit het Ottomaanse Rijk (o.a. het huidige Turkije). Hierbij werd een minder zware vorm van pokken op de huid aangebracht. Het verminderde de kans op het ernstigste ziektebeeld, maar kon desondanks ook de dodelijke vorm veroorzaken.

Zij had ook zelf pokken gehad en deze ternauwernood overleefd, waarvan zij sindsdien een blijvend pokdalig gezicht had overgehouden.

Vaccineren staat in die tijd dus nog in de kinderschoenen, is niet geheel ongevaarlijk en wordt ook door veel tijdgenoten om religieuze redenen afgekeurd. Pierre en zijn vrouw Kootje denken daar blijkbaar heel anders over en nemen een (klein) risico om Margootje – hun eerste kind - te beschermen tegen een levensbedreigende ziekte als de pokken. Ook zijn beide (Nederlandse) collega’s in Naarden, Di. Swaving en Bruins, zijn ertoe overgegaan om hun kinderen in te enten.

Het roept her en der wel vraagtekens en reacties op. 

Nooit had ik gedacht, dat mijn evenmens zo gek was als ik hem nu kenne…

Men houdt de brave, de godsdienstige Swaving voor een groter en gevaarlijker ketter dan Van Hemert^[1]: hij heeft zijn kinderen laten inenten. Hij loochent de Voorzienigheid!

Er zijn mensen, die geloofden, dat hij verdiende afgezet te worden. Het is een wonderlijk vreemd gebabbel. Wij worden moordenaars en Turken genaamd!

 Gelet op de oorsprong van de vaccinatie-techniek is het ‘begrijpelijk’, dat men de predikanten, die hun kinderen lieten inenten, ‘Turken’ noemden.

Pierre trekt zich niet veel aan van deze negatieve reacties, die vooral in de richting van de ‘Nederduitse’ predikanten werden geuit, want dat “Fransche predikanten en onbekeerde zondaars zoiets doen is licht te begrijpen”, zo had hij mensen horen zeggen.

Pierre Chevallier is vol vertrouwen op God en het nieuwe ‘medicijn’ en ziet geen discrepantie tussen beide:

 Het kind is zeer wel en vrolijk.

God verheuge ons door zijn goedkeuring. Hij make ons blijde ouders!

 Het zal reformatorische christenen wellicht verbazen, dat 18^e-eeuwse predikanten in goed geloof hun kinderen lieten inenten. Of predikanten en (andere) voorgangers dit voorbeeld zullen navolgen en hun gemeenten of groepen zullen adviseren in die richting blijft nog ongewis, als ik het artikel in Trouw goed heb begrepen.

Inderdaad, ieder zal zijn of haar afweging zelf moeten maken.